Zomaar een liedje?

'Oh, dus je hebt van je hobby je werk gemaakt!', is een opmerking die ik vaak te horen krijg. Dit vind ik altijd een lastige opmerking, omdat het er natuurlijk voor veel mensen precies zo uitziet en er wellicht een kern van waarheid in ligt, maar het voelt stiekem wel een beetje denigrerend. Dat zingen (alleen maar) een hobby is geldt voor velen, maar niet voor mij. Voor mij is zingen meer, véél meer. Het is een kunst, het is een passie, het is hard werken, het is veelzijdig, het is veelzeggend, het is een sport,  het is emotie, het is een manier van leven. 

 

Het is een kunst? 

Ja, natuurlijk. Dat spreekt voor zich, denk ik. Het is een talent dat niet iedereen (in dezelfde mate) bezit. Échte goede zangers zijn bijzonder, daarom trekken zij publiek. Net als bij de verschillende kunstwerken in musea komen mensen om ervan te mogen genieten en men betaalt ervoor.  De artiest kan er creatief mee omgaan en er zijn/haar eigen artistieke sjeu aan geven. Zang is kunst.

 

Het is een passie? 

Door zingen een hobby te noemen, noem je het feitelijk een bezigheid die je graag doet in je vrije tijd. Voor veel mensen natuurlijk absoluut waar, maar in mijn geval is zingen echter zó'n groot deel van mijn leven, dat het veel meer behelst dan alleen maar een leuke vrijetijdsbesteding. Ik ben er zo vaak mogelijk mee bezig, bewust en/of onbewust. Bij alles wat ik hoor en zie, denk ik aan liedjes, teksten, melodieën. Elke dag sta ik op met een liedje in mijn hoofd, ga ik slapen met een liedje in mijn hoofd en al die uren daar tussenin had ik een liedje in mijn hoofd, soms tot vervelends aan toe, haha! Dit is geen keuze, dit is hoe ik functioneer in de kern. Ja, voor mij is zingen een passie, dat valt niet te ontkennen. 

 

Het is hard werken? 

Ach, leuk liedjes zingen, dat is toch niet zo moeilijk? Daar vergist men zich vaak in. Allereerst is het veel meer dan alleen liedjes zingen. In mijn vorige verhaal heb ik al uitgelegd wat er bij een optreden allemaal komt kijken. De voorbereiding, de "nabereiding" en alles wat ertussen zit, zorgt dat je gemiddeld voor één optreden toch wel meerdere dagen aan werk hebt. Het zingen zelf vraagt echter ook veel van een persoon, meer dan altijd gedacht wordt.

Als je goed technisch zingt, dan maak je gebruik van je hele lijf. Al je spieren zijn aan het werk. Het vraagt dus veel energie. En dan heb ik het niet eens over de optredens waarbij er ook nog een choreografie is. 

Daarbij vraagt het vaak mentaal ook veel van een zanger, omdat je heen en weer geslingerd wordt tussen teksten, melodieen, emoties en reacties van het publiek, of jouw eigen band. Je moet te allen tijde scherp blijven op wat je aan het doen bent, je kan je aandacht niet laten verslappen, want je moet meteen kunnen ingrijpen, of inspelen op dat wat er om je heen gebeurt, muzikaal, fysiek, of mentaal. Ook dit vraagt veel energie. Alhoewel ik na een optreden meestal volledig opgebeurd en opgewekt naar huis ga, voel ik me dan vaak ook mentaal en lichamelijk gewoon moe. Ik heb hard gewerkt en dat voel ik.

 

Het is veelzijdig? 

Klassiek, pop, soul, RnB, funk, rock, jazz.. zomaar een paar muziekstijlen die, per stijl, ook nog superveel subcategorieën hebben. Dit laat al zien hoe veelzijdig muziek is. En dan zang: Sopraan, mezzo, alt, tenor, bariton, bas.. een veelzijdigheid aan stemsoorten die allemaal hun eigen bereik en karakter hebben. En binnen deze stemsoorten heb je natuurlijk nog de verschillende sounds, ook een soort van subcategorieën. Je kunt bijvoorbeeld een klassieke sopraan zijn met een volle, donkere stem en je kunt een klassieke sopraan zijn met een dunner, helderder geluid. Je kunt een warme, volle jazzy alt zijn, of een lichte, lage, heldere jazzy alt en ga zo maar door.  Elke stem is uniek en heeft zijn/haar eigen karakter. 

Ikzelf val onder de noemer: Allround sopraan. Mijn stem is helder en wat dunner, maar krachtig en flexibel met een hoog bereik. Pop, soul, RnB en poprock komen bij mij het meest van nature, maar de meeste andere stijlen kan ik me ook prima in redden door de juiste stemtechnieken te gebruiken en me aan te passen aan de muziek, of evt. andere aanwezige zangers.  Alhoewel ik mezelf niet gauw een klassieke zangeres zou noemen, ga ik ook deze stijl nooit uit de weg en trouwens, ook binnen de lichte muziek gebruik ik regelmatig klassieke stemtechnieken. Het enige dat je me nooit zult horen doen is grunten, maar je kan dan ook betwisten of dit nog onder 'zang' valt.  Alhoewel.. zang is dus zelfs zó veelzijdig.

 

Het is veelzeggend? 

Aan de toon van een stem kan je vaak al horen wat er bedoeld wordt, of in ieder geval wat het gevoel erachter is. Je hebt hier dan vaak nog niet eens woorden nodig. Sterker nog, voordat taal bestond communiceerden mensen ook al gewoon met elkaar. Dit ging dus puur met stemgeluiden (oké, en met rooksignalen, handgebaren en fluitjes, enzo..). 

Mijn punt is dat je met je stemgeluid, door er effecten aan toe te voegen, duidelijk een boodschap kunt overbrengen. Het woordje "Hé", met een normaal stemvolume en een klein boogje erin zegt bijvoorbeeld dat je de aandacht wilt van de luisteraar, zodat je vervolgens de rest van je opmerking kunt maken, of je vraag kunt stellen. Maar zeg je "Hé" kortaf en met een verheven stem, dan ben je het duidelijk niet eens met wat de luisteraar doet, of zegt. Ditzelfde geldt voor het woordje "Oké". Zeg je dit met een normaal stemvolume en een klein boogje erin dat van laag naar hoog gaat (vragend), dan klink je alsof je twijfelt aan dat wat je gesprekspartner zojuist gezegd heeft. Maar gaat dat boogje van hoog naar laag, dan klinkt het nadenkend en mogelijk instemmend. Zeg je het woordje "Oké", zonder ook maar enig boogje of toonverschil, dan klinkt het enigszins onderdanig, of angstig, maar is de noot van de "O" hoger dan de noot van de "ké", zonder boogje, dan klinkt het bevestigend. Zo zie je maar.. het woord verandert niet, maar de toon van de stem wel. En ik heb het hierbij dan nog niet over stemgebruik, zoals trillingen, of een dieper, of dunner geluid opzetten. Want dat geeft natuurlijk nog meer dimensie. Binnen de zang kunnen we dus een verhaal vertellen door simpelweg melodie en verschillende stemfuncties te gebruiken. Als ik iets heel hard en heftig zing, dan geef ik duidelijk een andere boodschap dan als ik iets heel zacht en rond zing. Stemeffecten geven een extra dimensie aan de woorden die we zingen. De stem (en dus zang) is duidelijk veelzeggend. 

 

Het is een sport? 

Zoals ik hierboven al een keer benoem, tijdens het zingen gebruik je je hele lichaam. Even kort uitgelegd (wil je een langere uitleg, lees dan vooral even mijn eerdere blog 'Een machtig mooi instrument'): Voor de juiste ademsteun maken we gebruik van onze buikspieren. Onze armspieren en beenspieren kunnen hierbij steun bieden aan deze buikspieren, door ze extra kracht mee te geven. Onze keelspieren, kaakspieren en nekspieren gebruiken we voor de verschillende stemfuncties en stemeffecten. Heel ons lichaam wordt aan het werk gezet, vooral als we wat krachtigere hogere noten moeten zingen.

Als ik als achtergrondzangeres een concert sta te zingen met mijn hoge sopraanpartijen, komt het dan ook regelmatig voor dat mijn smartwatch een melding geeft van een te hoge hartslag, terwijl het lijkt alsof ik niet beweeg. Ja, ik sta dan stil op één plek, dus mijn smartwatch registreert geen effectieve beweging,  maar mijn lichaam is wel degelijk zo hard aan het werk dat mijn hartslag verhoogt alsof ik aan het hardlopen ben. En net als bij elke sport geldt: Hoe meer je traint, hoe beter de conditie en hoe meer je dus aan kunt. Dit geldt voor je stembanden (tenslotte ook spieren), maar ook voor de rest van je lichaam. Je moet dus ook daadwerkelijk conditie opbouwen en deze bijhouden. Zingen is sport, ik durf zelfs te zeggen: 'Topsport'.  

 

Het is emotie? 

Juist doordat de stem zo veelzijdig en veelzeggend is, komt er veel emotie bij kijken. Emotie die we als zangers over willen brengen op het publiek. Hiervoor gebruiken we natuurlijk heel droog en technisch onze stemfuncties en stemeffecten, maar ook onze gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal. Dat betekent dat je als zanger vaak de emotie helemaal toelaat in je lijf en het daadwerkelijk voor dat moment ervaart, al is het wellicht niet direct jouw eigen gevoel. Het is bewezen dat als je je bijvoorbeeld een dagje wat minder blij voelt en je dan gaat luisteren naar hele vrolijke muziek, dit direct effect heeft op je stemming. Alhoewel dit van te voren tegen je gevoel in druist, want liever luister je dan waarschijnlijk naar droevige muziek die jouw stemming versterkt, zal het juist je stemming verbeteren. Het omgekeerde is ook het geval.

Dit geldt dan ook niet alleen voor de muziek die binnenkomt, maar ook dat wat eruit gaat, in mijn geval, de stem. 

Zingen is voor een groot deel acteren en ik denk dat elke acteur zal beamen dat zij de emoties die ze moeten spelen op dat moment grotendeels ook écht voelen. 

Ook vaak gehoord: "In zingen kun je je ei kwijt", wat volgens mij niets meer en niets minder betekent dan je emoties erin kwijt kunnen. Je stopt de emotie erin en.. het komt er weer uit bij de luisteraar.

Ja, zingen is emotie en dat kan elke emotie van de wereld zijn.  

 

Het is een manier van leven?

Ik denk dat al het bovenstaande al best veel weergeeft over wat zingen met me doet en hoe het mijn leven beheerst. Bewust of onbewust, mijn hele bestaan is gebaseerd op het kunnen zingen. Niet alleen denk ik de hele dag in liedjes en liedteksten (bij elke opmerking komt er wel weer een liedje bovendrijven, dat ik dan uiteraard altijd even moet zingen en als ze niet bestaan, dan maak ik ze ter plekke), maar ook is dit de manier hoe ik mijn emoties reguleer. Ik ben niet goed in mijn hart open en bloot leggen bij andere mensen, maar ik kan me enorm open en bloot leggen in mijn muziek.

Ik kan me urenlang enorm vermaken met een piano en microfoon als mijn beste vrienden. Het schrijven, of arrangeren van liedjes voelt voor mij als rustgevend, lekker in mijn bubbel met m'n creativiteit. Het praten over wat de stem toch eigenlijk voor fantastisch instrument is, daar word ik enthousiast van. En als ik zelf even niet weet wat ik voel, maar niet zo'n blije dag heb, dan helpt het me om gewoon even te neuriën op instrumentale (woordenloze) muziek. Even alles eruit, zonder dat ik er woorden aan geef. Dit brengt opluchting. 
Los van het emotionele en mentale gedeelte is er ook nog het fysieke praktische, namelijk het feit dat ik niet vast zit aan een van-negen-tot-vijf werkrooster, maar dat elke week er weer anders uitziet. Zelf mijn werk plannen, zelf het puzzeltje leggen van alle uren in de dag. Zelf de controle houden over wat ik wel, of niet doe. Die onregelmatigheid daar geniet ik van en ik kan ook niet zo goed anders. Daarin vind ik mijn vrijheid. Als ik niet kon zingen, dan weet ik niet hoe ik die vrijheid ooit ergens anders had kunnen vinden.  Er zit natuurlijk altijd ook een onzekerheid in, maar.. die neem ik met alle liefde voor lief. Zingen is mijn manier van leven.

 

Zo zie je maar. Ik heb niet per sé van mijn hobby mijn werk gemaakt. Ik doe gewoon wat ik altijd gedaan heb: ik leef mijn passie en doe het enige dat ik écht goed kan en ik word er nog voor betaald ook.